Kodun Federatif Özgürleşmesi Manifestosu: 7 İlke

Kodun Federatif Özgürleşmesi Manifestosu: 7 İlke

Kod Ortaktır, Tüketilmez

Yazılım bir meta değil, bir kamusal bilgi biçimidir. Her satır, geçmişin birikimini taşır ve geleceğe aktarılmak üzere özgürce erişilebilir olmalıdır.

API’ler Şeffaf, Sunucular Paylaşılır Olmalı

Sunucu tarafı yazılımlar ve API protokolleri AGPLv3 or later ile lisanslanmalı, böylece ağ içinde tüm etkileşimler gerçekte özgürce yeniden üretilebilir hale gelmelidir.

İstemciler Tam Özgürlük Sağlamalı

İstemci yazılımlar GPLv3 or later ile lisanslanmalı, kullanıcının denetimi öncelik olmalıdır. Yazılım yalnızca işlev değil, bireyin bilişimsel özerkliğidir.

Sanat ve Belge Topluma Aittir

Dokümantasyon, medya ve eğitim materyalleri CC BY-SA 4.0 or later ile özgürce lisanslanmalı. Bilgiye erişim ayrıcalık değil, hakkımızdır.

Kooperatifler Kodun Toplumsal Kökleridir

Her mikroservis, bir kooperatif üretim hücresi gibi çalışmalıdır. Teknik kararlar demokratik süreçlerle alınmalı, kazanç ve emek paylaşılmalıdır.

Federasyon Merkeziyetsizdir, Ama Ortak Amaçlıdır

Servisler, protokoller ve topluluklar birbirine bağlı ama bağımsız çalışmalıdır. GNU/Hurd ruhuyla, merkezi bir çekirdek yerine ağ temelli özgürlük tercih edilmelidir.

Kod Bir Eylemdir, Toplumsal Dönüşüm Başlatabilir

Yazılım yalnızca teknolojik değil, ahlaki ve toplumsal bir araçtır. Federatif özgürlük, yazılım aracılığıyla yeni dayanışma biçimlerini hayata geçirmelidir.

This article was updated on July 14, 2025